Δεν παραχωρείται, γιατί καλλιεργείται

"ΠΩΛΕΙΤΑΙ" ΑΠΟ ΤΟ ΛΥΚΑΒΗΤΤΟ ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΑΧΙΛΛΕΙΟ

Από τη θεωρία...

Το πέρασμα της δημόσιας ακίνητης περιουσίας στα χέρια των ιδιωτών προετοιμάζεται εδώ και πολλές δεκαετίες, αποτελεί βασική παράμετρο της εξελισσόμενης προσπάθειας αναδιάρθρωσης του καπιταλισμού και υπηρετείται πιστά από την ευρωενωσιακή πολιτική, ενώ τα χρόνια της οικονομικής ύφεσης και των μνημονίων, η εξέλιξη αυτή επισπεύδεται και διευκολύνεται. Η συνολική υποτίμηση των εισοδημάτων, του ΑΕΠ και της αξίας της γης δημιουργεί τις περιβόητες ευκαιρίες της κρίσης. Οι ιδιωτικοποιήσεις αυτές σκοπό έχουν να εξασφαλίσουν στους κεφαλαιούχους μία ασφαλή επένδυση των κεφαλαίων που έχουν συσσωρεύσει, σε μία περίοδο που οποιαδήποτε άλλη επενδυτική κίνηση παρουσιάζει υψηλό ρίσκο και καμία εγγύηση κέρδους. Με λίγα λόγια, στον καιρό της κρίσης και αφού έχει υποτιμηθεί η αξία της γης, γίνεται η ασφαλέστερη επένδυση για τους καπιταλιστές, προκειμένου να προστατεύσουν την αξία του κεφαλαίου τους. Από την άλλη, το χρεωκοπημένο δημόσιο, αποδυναμωμένο και απαξιωμένο προσφέρεται ιδανικά για «ξεκοκάλλισμα» και δεν χρειάζεται να πούμε τίποτα περισσότερο σ’ αυτό το σημείο για τον οργασμό «παραχωρήσεων» δημοσίων ακινήτων πάσης φύσεως και με εξευτελιστικούς όρους που παρακολουθούμε καθημερινά να υλοποιoύνται από τις μνημονιακές κυβερνήσεις, με τελευταία τη σημερινή, ως τη πιο θαρρετή και την πιο αποφασισμένη. Στην υλοποίηση της πολιτικής αυτής, η Τοπική Αυτοδιοίκηση παίζει καθοριστικό ρόλο, καθώς στο όνομα της «αποκέντρωσης» και της «αυτοδιαχείρισης» προσφέρεται για ελιγμούς που η κεντρική κυβέρνηση δεν μπορεί να κάνει, καθησυχάζει τους πολίτες με την παροχή της ψευδαίσθησης  ότι δεν χάνεται ο δημόσιος χαρακτήρας της περιουσίας  και αποτελεί κατά συνέπεια, προνομιακό χώρο ιδιωτικοποιήσεων. Η διαδικασία αυτή ξεπουλήματος, κατ’ ευφημισμό, τιτλοφορείται «αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του δημοσίου». Βρισκόμαστε, για να το πούμε πιο λιανά, στη φάση του «Αγαπούλα, πούλα…»

Στην πράξη...

Ας μιλήσουμε για τις δικές μας εμπειρίες από αυτή την «αξιοποίηση», στο χώρο του ΥΠΑΑΤ και του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ.

Η πρώτη στρατηγικής σημασίας κίνηση στο πλαίσιο της νέας αυτής πολιτικής, γίνεται το 2012 με το νόμο Σκανδαλίδη για τη διαχείριση και προστασία ακινήτων του Υπουργείου, οπότε ανακαλούνται οι παραχωρήσεις ακινήτων προς τους διάφορους εποπτευόμενους οργανισμούς μεταξύ αυτών και προς τον ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ και συγκεντρώνονται όλα  τα ακίνητα υπό τον άμεσο έλεγχο του Υπουργείου, προκειμένου να ξαναμοιραστούν στους δήμους και την τοπική αυτοδιοίκηση αυτή τη φορά, ως διαμεσολαβητές ιδιωτικοποιήσεων.

Στο πλαίσιο της διεργασίας αυτής, την οποία ομολογώ πως δεν παρακολούθησα ποτέ αρκετά συστηματικά, τρεις χαρακτηριστικές περιπτώσεις έχω υπόψη μου και όλες επειδή οι εργαζόμενοι με τη στήριξη του συλλόγου κινητοποιήθηκαν και ανέδειξαν τα επιχειρούμενα.  Η μία αφορούσε την παραχώρηση εκτάσεων, οι οποίες ανήκαν κατά χρήση στο Ινστιτούτο Γεωργικών Μηχανών στο Δήμο Αγίων Αναργύρων, η δεύτερη, αφορούσε παραχώρηση εκτάσεων που ανήκαν κατά χρήση στα Ινστιτούτα Αμπέλου – Οίνου, Εδαφολογίας και Τεχνολογίας Τροφίμων στη Λυκόβρυση. 

Χαρακτηριστικά, αναφέρω την παράσταση διαμαρτυρίας που έγινε στο διοικητικό συμβούλιο του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ για την παραχώρηση των εκτάσεων στο Δήμο Αγίων Αναργύρων, όπως επίσης και τον Οκτώβριο 2014 όταν ο Σύλλογος προχώρησε σε στάση εργασίας και συμμετείχε σε κινητοποίηση που οργανώθηκε από σύσσωμους τους εργαζόμενους στη Λυκόβρυση και από κατοίκους της περιοχής που αντετίθεντο την παραχώρηση αυτή. Αν δεν με απατά η μνήμη μου, σε αυτή την κινητοποίηση συμμετείχε και ο διευθυντής του γραφείου του σημερινού υπουργού και συνάδελφός μας. 

Και στις δύο περιπτώσεις η παραχώρηση δεν αποφεύχθηκε και πλέον η αγροτική γη παραχωρήθηκε στη μία περίπτωση στο δήμο και στην άλλη στο ΤΑΙΠΕΔ και μετατράπηκε σε εν αναμονή εμπόρευμα σε τιμή ευκαιρίας.

Η τρίτη αφορά την σε εξέλιξη σήμερα παραχώρηση στο Δήμο Λαρισαίων έκτασης 200 στρεμμάτων που χρησιμοποιεί το Ινστιτούτο Βιομηχανικών και Κτηνοτροφικών Φυτών. Η τελευταία αυτή παραχώρηση παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς:

1. Είναι η πρώτη για τον Οργανισμό που αποκτά αρκετή δημοσιότητα και διενεργείται με την πολιτική κάλυψη και βούληση της μέχρι χθες «αριστερής» κυβέρνησης. Στο τιμόνι πλέον του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης κάθονται αυτοί που διακήρυτταν ως αντιπολίτευση την ανάγκη στήριξης της πρωτογενούς παραγωγής και σήμερα υπηρετούν με την πλέον σθεναρή στάση το σχέδιο ιδιωτικοποιήσεων και αλλαγής χρήσης της γης, από αγροτική σε αστική. 
2. Είναι η πρώτη φορά που απ’ όσο γνωρίζω, προϊστάμενος ινστιτούτου του Οργανισμού ο οποίος στο πλαίσιο των καθηκόντων του και της αυξημένης ευθύνης του, διαχειρίζεται δημόσια γη για τους σκοπούς της αγροτικής έρευνας για την αγροτική ανάπτυξη και αντί να υπερασπιστεί τη διατήρηση του status quo, καθώς εξ ορισμού για το σκοπό αυτό ετάχθη στη θέση αυτή – αυτή είναι υποτίθεται η δουλειά του - αναλαμβάνει σύμφωνα με τα λεγόμενα του στο Δημοτικό Συμβούλιο της Λάρισας και τις ενέργειές του εδώ και πολύ καιρό όπως μαρτυρούνται από τους δημοτικούς συμβούλους, το ρόλο προξενητή για την «αξιοποίηση» της δημόσιας γης από άλλο φορέα από αυτόν που εργάζεται.  Δικαιούμαστε να συμπεράνουμε ότι προέβη στο προξενιό, επειδή θεωρούσε ότι υπό την αιγίδα του Οργανισμού και τη δική του δεν αξιοποιούνταν η δημόσια γη; Δικαιούμαστε να συμπεράνουμε ότι  αντίληψή του είναι πως οι σκοποί τους οποίους υπηρετεί το Ινστιτούτο στο οποίο προΐσταται απαξιώνουν τη γη, αφού αναζητά την αξιοποίησή της από άλλον και σε άλλη (αστική) χρήση; Σε αντίθεση με άλλους ομόλογούς του, πχ στην περίπτωση της Λυκόβρυσης, οι οποίοι έπραξαν το αυτονόητο και το οφειλόμενο και είπαν εμπράκτως «όχι, αυτή η γη πρέπει να εξακολουθήσει να είναι δημόσια και η χρήση της αγροτική». Όχι μόνο το είπαν, αλλά προχώρησαν και σε εξωστρεφείς δράσεις προκειμένου να ζητήσουν συμπαράσταση και να αναδείξουν την αξία της ύπαρξής τους και του σκοπού τους, ως έχουν.
3. Είναι η πρώτη φορά που έχουμε την ευκαιρία να μελετήσουμε με το ντοκουμέντο της συνεδρίασης του δημοτικού συμβουλίου της Λάρισας, τη στάση των δημοτικών παρατάξεων και του δημάρχου που υποδηλώνει και την πολιτική θέση των κομμάτων που τις υποστηρίζουν και το ρόλο που διαδραμάτισε στην υπόθεση αυτή, καθ’ υπέρβαση κατά την ταπεινή μου άποψη κάθε δέσμιας αρμοδιότητάς του, ο προϊστάμενος του Ινστιτούτου.

Πίσω για λίγο στη θεωρία…

Η μετατροπή της χρήσης της γης από αγροτική σε αστική, συνδέεται διαχρονικά με τις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις. Η αγροτική γη, όπως στην περίπτωση της Λάρισας, σε περιαστική ζώνη δέχεται πιέσεις για αστικοποίηση. Η αλλαγή χρήσης της συγκεκριμένης έκτασης από αγροτική σε αστική, στα χαρτιά έχει γίνει προ πολλού. Τι άλλαξε τώρα; Τώρα, η γη υποτιμήθηκε τόσο ώστε να συμφέρει τους κεφαλαιοκράτες να την αγοράσουν. Ποια είναι η υποκρυπτόμενη αξιοποίησή της; Η οικοδόμησή της από επενδυτές (Διαμάντος). Η αλλαγή αυτή της χρήσης στην πράξη προκαλεί μείωση της έκτασης της καλλιεργήσιμης γης, περιορισμό της γεωργίας – κτηνοτροφίας που ως πρωτογενής παραγωγή αποτελούν τη βάση της οικονομίας, υποβάθμιση της αγροτικής γης, ενώ η μετατόπιση γεωργικών δραστηριοτήτων σε άλλες περιοχές, λιγότερο κατάλληλες για καλλιέργεια, οδηγούν στην αυξημένη χρήση λιπασμάτων, φαρμάκων, καυσίμων. Η απώθηση της γεωργίας σε άλλες περιοχές επιφέρει αρνητικά αποτελέσματα στα φυσικά οικοσυστήματα. Την ίδια στιγμή, η ανάπτυξη του αστικού δικτύου επιβαρύνει το περιβάλλον, καθώς αυξάνεται η κατανάλωση φυσικών πόρων, ενέργειας, η ρύπανση από αστικά απόβλητα κλπ.

Εν κατακλείδι,

Η επιχειρούμενη παραχώρηση δημόσιας αγροτικής γης στη Λάρισα με σκοπό την αλλαγή χρήσης της στην πράξη, είναι μία από τις αναρίθμητες που συστηματικά και ολοένα αυξανόμενες με ρυθμό επιδημίας διενεργούνται στο όνομα της αξιοποίησής τους και κατάληξη θα έχει το πέρασμά της στα χέρια ιδιωτών. Οποιαδήποτε νέα χρήση της θα προορίζεται τελικά για να ικανοποιεί τις ανάγκες, όσων θα έχουν να πληρώνουν γι αυτό, δηλαδή των λίγων. Για να μην καταπιαστούμε με τις συνθήκες εργασίας όσων «τυχερών» θα τους υπηρετούν, προκειμένου να απαντήσουμε σε αυτούς που θα επικαλεστούν για να εξαγνίσουν τις προθέσεις τους, την περιβόητη ανάπτυξη. Τα έζησαν οι γονείς μας και οι γονείς των γονιών μας, κολλήγοι και υπηρέτες στα υποστατικά των αφεντικών. 

Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, o EΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ – μοιραίος και άβουλος αντάμα - και το Ινστιτούτο της Λάρισας δια του προϊστάμενου του δεν πρέπει να μετατραπούν σε μεσίτες real estate, δεν είναι αυτός ο σκοπός για τον οποίο υφίστανται. Πώς υπηρετείται η ανάπτυξη της πρωτογενούς παραγωγής όταν μειώνεις τις καλλιεργούμενες εκτάσεις; Η πολιτική επιλογή για ιδιωτικοποίηση της δημόσιας περιουσίας, κρίνεται και ελέγχεται πολιτικά, την καταδικάζουμε και την αντιπαλεύουμε πολιτικά. 

Οι όσοι υπηρεσιακοί που έστω και με την κάλυψη της σύμφωνης πολιτικής βούλησης υπερβαίνουν - όπως δια ζώσης παρακολουθούμε -  την αρμοδιότητά τους και αυτονομούνται σε τέτοιο βαθμό, ώστε προχωρώντας ένα βήμα παραπέρα, όχι μόνο δεν παραμένουν απλώς συγκαταβατικοί στην παραχώρηση, αλλά περνούν στη δράση και μάλιστα πρωτοβουλιακά αφού τους βλέπουμε με τα ίδια μας τα μάτια και τους ακούμε με τα ίδια μας τα αυτιά να αναλαμβάνουν ρόλο συνηγόρου στη monopoly των επίδοξων αξιοποιητών της τοπικής αυτοδιοίκησης, πρέπει να μας εξηγήσουν ποιος τους εξουσιοδότησε, σε τι ακριβώς και με ποιο τρόπο. Εκτός και αν εκτός από την πολιτική κάλυψη που προφανώς έχουν και η οποία είναι άλλο πράγμα, έχει εξασφαλιστεί και η διοικητική κάλυψη ή ασυλία από τον Οργανισμό στον οποίο εργάζονται και τις εποπτεύουσες υπηρεσίες του υπουργείου, που είναι επίσης άλλο πράγμα από την πολιτική κάλυψη και κανένας μας δεν το ξέρει. 

Η Ένωση Ερευνητών τι θέση παίρνει για τις ενέργειες και τις πρωτοβουλίες του προϊστάμενου του Ινστιτούτου Κτηνοτροφικών και Βιομηχανικών Φυτών; Εξυπηρετούν την αγροτική έρευνα; Πόσοι άλλοι άραγε «διαφεντεύουν» με αυτό το ύφος εξουσίας και τον τρόπο, αυτό που τους ανατέθηκε να υπηρετούν για άλλο σκοπό; Από πού πηγάζει τόση αυτοπεποίθηση σχετικά με το τι νομιμοποιούνται να πράττουν οι διάφοροι προϊστάμενοι; Ποιο έλεγχο ασκεί ή αν θέλετε, έχει την ικανότητα τελικά να ασκεί η κεντρική διοίκηση του Οργανισμού στους κατά τόπους υπηρεσιακούς εκπροσώπους της; Ποιος θα ελέγξει τις εκλεκτικές συγγένειες που νομοτελειακά δημιουργούνται με τους διάφορους τοπάρχες και τοπικούς παράγοντες, όταν κάποιος αποκτά τέτοιο εύρος αρμοδιότητας πάνω σε αυτό που του ανατέθηκε για άλλο σκοπό να επιβλέπει;

Το θέμα είναι τεράστιο και φυσικά δεν μπορεί να εξαντληθεί με αυτές τις λίγες κουβέντες… 

Μαργαρίτα Κουτσανέλλου

Αντιπρόεδρος Συλλόγου Εργαζόμενων ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ